1 april 2024
Door Lyanne Reitsma promovenda bij Universiteit Utrecht
Op 29 februari 2024 vond het Jaarcongres plaats van de Nederlandstalige Vereniging voor Psychotrauma (NtVP) met als thema “Trauma in een veranderende wereld: twee kanten van de medaille’’. Ongeveer 200 bezoekers kwamen hier bijeen om kennis en kunde met elkaar te delen op het gebied van psychotrauma. Enerzijds stellen veranderingen in de wereld het psychotraumaveld voor verschillende uitdagingen doordat zij een (groot) deel van de bevolking blootstellen aan potentieel schokkende gebeurtenissen, zoals klimaatverandering en toenemende vluchtelingenstromen. Anderzijds bieden bijvoorbeeld technologische ontwikkelingen nieuwe kansen om langdurige klachten na schokkende gebeurtenissen mogelijk te voorkomen en effectief te behandelen. Deze uitdagingen en kansen in een veranderende wereld waren de focus van het NtVP Jaarcongres 2024.
Opening congres
Donderdagochtend worden we welkom geheten door dagvoorzitter dr. Joanne Mouthaan, voorzitter van de NtVP, waarin zij onder andere het congresthema toelicht en de eerste keynotespreker van de dag aankondigt.
Keynote lezing Prof. dr. Iris Engelhard
Het NtVP Jaarcongres trapt af met de keynote lezing van prof. dr. Iris Engelhard. Ze vertelt in haar keynote over haar onderzoek naar intrusies over trauma. Ze besprak nieuwe inzichten over de manier waarop traumatische herinneringen kunnen leiden tot posttraumatische stress klachten en hoe EMDR-therapie de emotionele lading van traumatische herinneringen kan verzwakken. Het was een inspirerende lezing en mooie start van het NtVP Jaarcongres.
Ronde 1 parallelsessies
Tijdens de eerste ronde parallelsessies neem ik deel aan de workshop: “Bedreigd worden of je bedreigd voelen, wat is waar?” Eerst gaan dr. Juul Gouweloos-Trines en drs. Mirte Heringa in op de bevindingen van onderzoek naar de psychosociale effecten van dreiging en beveiliging. Vervolgens wordt stilgestaan bij en geoefend met wat dreiging inhoudt, wat normale stressreacties zijn, en hoe cognitieve gedragstherapie kan worden ingezet om psychische klachten te behandelen.
Ronde 2 parallelsessies
In ronde twee van de parallelsessies neem ik deel aan het symposium: “Leren van rampen”. Ten eerste vertelt prof. dr. Berthold Gersons over zijn kortgeleden verschenen boek “Als een ramp ons raakt. Ervaringen en lessen van een trauma-expert”. Daarna spreekt prof. dr. Michel Dückers over voorspelbare problemen bij de aanpak van Nederlandse rampen. Vervolgens wordt de recent vernieuwde “multidisciplinaire richtlijn psychosociaal crisismanagement” gepresenteerd door drs. Noor Jansen. Ten slotte geeft dr. Carlijn van Es haar reflectie op het symposium, waarin zij de indrukken ervan verbindt met haar onderzoek naar kinderen, jongeren en gezinnen met een vluchtachtergrond.
Keynote lezing Prof. dr. Charles Agyemang
Na de lunch is het tijd voor de tweede keynote lezing van prof. dr. Charles Agyemang. In zijn keynote spreekt Charles over de huidige migratiepatronen, fysieke en mentale gezondheidsuitdagingen, potentiële drijfveren en oplossingen onder migrantenpopulaties, met een specifieke focus op Europa. Het was verhelderend om vanuit een ander perspectief naar deze uitdagingen en oplossingen te kijken.
Ronde 3 parallelsessies
Tijdens de derde parallelsessieronde neem ik deel aan de workshop “Oh ja de seks, wat moeten we ermee?”. In deze workshop gaat drs. Yvonne Merkies in op seksuele klachten die veel mensen kunnen ervaren na het meemaken van een traumatische ervaring ongeacht de inhoud van het type trauma. Desondanks wordt er volgens haar nog te weinig aandacht aan besteed in de behandelkamer. Aan de hand van rollenspellen wordt er geoefend met het uitvragen van seksuele problemen bij een cliënt. Haar take-home message is: integreer het behandelen van seksuele klachten met de behandeling van PTSS.
Flashtalksessie en plenaire afronding
Ten slotte vindt de plenaire flashtalksessie plaats, waarin vijf kandidaten in vijf minuten hun onderzoek pitchen. Direct na de flashtalksessie mag het publiek stemmen voor de beste flashtalk. De prijs voor beste flashtalk is gewonnen door… drs. Lieke Nijborg! In deze flashtalk vertelde zij over haar onderzoek naar de effecten van het geven van een slachtofferverklaring op het ontwikkelen van psychopathologie onder MH17 nabestaanden. Als afsluiting van het congres draagt de huisdichter Eric Hoogeweg een mooi gedicht voor, waarin hij zijn indrukken van het congres heeft verwerkt. Al met al kijk ik terug op een zeer geslaagde dag en ik zie uit naar de volgende editie van het NtVP Jaarcongres.
Gedurende het congres heeft dichter Eric Hoogeweg meegeluisterd met de verschillende presentaties. Aan het einde van de dag droeg hij een gedicht voor dat hij had gemaakt naar aanleiding van het congres. Hieronder kunt u het gedicht lezen.
ONOMKEERBAAR
it takes a village to raise a child
aan die visie denk ik, als ik even geen zin heb
om mijn kinderen op te voeden
of als ik andere ouders
dat iets te vaak zie doen
it takes a village to raise a child
want het kind groeit op
daaraan denk ik vandaag als het gaat over de rol van de omgeving bij traumabehandeling
en de ideale mix van rollen, waarden en technieken bij traumabehandeling
en over de rol van gemeenschapsleiders bij migranten of vluchtelingen
misschien kan een ervaringsdeskundige helpen
om taboes te doorbreken of
laagdrempelig bij het koffieapparaat
of overweeg eens een priester
want pas op voor
de arrogante hulpverleners
dat zeg ik niet
dat zeggen jullie
want veel is nog onzeker
en weinig evidence based
maar gelukkig blijkt EMDR
wel echt te werken
of wandelend door traumatunnels
met 3MDR
van vermijding naar betrokkenheid
van trauma naar kneedbare herinnering
ik zet een VR-bril op en zie
de toekomst van de ggz
met een nog bredere mix van instrumenten
en behandelaars die ook mens kunnen zijn
een vriend soms
en ik zie psychiater Detlef Petry
die kennen jullie vast
verplichte kost voor deze reis
in een veranderende wereld
met M E N S zijn als enige constante
hoe vaak je de medaille
ook omkeert
het klinkt misschien eng voor een behandelaar
het vraagt om durf
zelfreflectie en nieuwe balans
ruimte voor twijfel en experiment
ja dat klinkt eng
maar maakt je wel beter
en jouw werk uitdagender en
inspirerender-der-der denk ik
al ben ik
geen psychotherapeut
maar wel mens
schijnt
als je nu al naar de borrel wilt
heb ik slecht nieuws
of goed
want er was nog veel meer
we leerden over:
eetstoornissen
dissociatieve stoornissen
online slachtofferschap
en van rampen
en we leerden over dolfijnen
de vertakking van trauma’s
over bespreekbare seks zonder taboes
over het belang van herkenning en erkenning
en waarom je niet naar de KFC moet gaan
en zo liep mijn werkgeheugen vol
de hele dag bewoog ik mijn ogen niet
om niet te vergeten
tot mijn taak is volbracht
en straks
als ik thuis ben
speel ik Tetris
en wis mijn werkgeheugen
het staat nu op de harde schijf
het nieuwe reisplan
voor de behandelaars, onderzoekers en mensen
van morgen en overmorgen
Eric Hoogeweg
