30 januari 2024
Door Ruth van der Hallen
Dr. Marleen de Waal nam ons tijdens haar lezing mee in een boeiend verhaal over de behandeling van PTSS bij verslaving. Ze opende de lezing met enkele prikkelende vragen. (1) Bij gelijktijdig voorkomen van problematisch middelengebruik en posttraumatische stressstoornis (PTSS), wat ontstaat normaliter als eerst, de verslaving of de PTSS? En hoe moet de behandeling vorm krijgen? (2) Behandelen we best eerst de PTSS-klachten en pas daarna de verslaving, of beter vice versa, of starten we beide behandelingen gelijktijdig op? En (3), welke PTSS-behandelmethode, denk aan Prolonged Exposure (PE), Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR), of Imagery Rescripting (ImRs), verdient in dergelijk geval de voorkeur?
Doorheen Marleen’s lezing lichtte zij een tipje van de sluier op. Binnen het TOPA (Treatment Of PTSS and Addiction) onderzoek wordt namelijk onderzocht welk behandeltraject het meest geschikt is voor mensen met zowel PTSS- als verslavingsklachten. Deelnemers aan de TOPA-studie volgden een behandeling voor verslaving, al dan niet in combinatie met PE, EMDR, of ImRs, zij het parallel dan wel sequentieel (eerst de behandeling voor verslaving, gevolgd door de behandeling voor PTSS).
Uit de eerste resultaten van TOPA blijkt dat een behandeling voor verslaving in combinatie met een behandeling voor PTSS effectiever is in het verminderen van PTSS-klachten dan alleen een behandeling voor verslaving. Er werd geen verschil gevonden de verslavingsklachten van deelnemers. Deze resultaten vormen een belangrijke nieuwe bevinding van TOPA. Wat betreft de timing van beide behandelingen, parallel of sequentieel, werd geen verschil in effectiviteit gevonden, zij het wel dat cliënten de voorkeur gaven aan een parallelle behandeling en cliënten daarbij mogelijk sneller verlichting ervaren van hun PTSS-klachten dan bij een sequentiële aanpak. In lijn met het alom bekende dodo bird effect bleek ook geen verschil tussen de drie onderzochte PTSS-behandelingen, zowel wat betreft het verminderen van PTSS-klachten als verslavingsklachten.
In de nabije toekomst worden meer resultaten vanuit TOPA verwacht. Denk aan het effect van de verschillende behandeltrajecten op middelengebruik door het behandeltraject, de invloed op secundaire uitkomsten, voorspellers van behandeleffectiviteit en uitval, het belang van voorkeur of ervaringen van zowel cliënt als therapeut, en de kosteneffectiviteit.
Een boeiende lezing die nieuwe inzichten biedt en belangrijke resultaten oplevert voor het vakgebied. We kijken uit naar de verdere bevindingen van het TOPA-onderzoek!
Dr. Marleen de Waal is werkzaam als GZ-psycholoog bij Sinair Centrum en is senior onderzoeker bij Arkin/Jellinek. Het TOPA-onderzoek werd gefinancierd door Stichting tot Steun VCVGZ.
Heb je de lezing gemist? Als lid kun je de lezing hier terugkijken.
