Artikel Volkskrant: Is spreekrecht van slachtoffers in de rechtszaal doorgeslagen?
Bron: De Volkskrant
Datum: 4 maart 2020
Auteur: Haro Kraak en Peter de Graaf
In de Utrechtse rechtbank tartte verdachte Gökmen T. dinsdag de slachtoffers en nabestaanden van de aanslag op de Utrechtse tram, terwijl die hun slachtofferverklaringen kwamen voorlezen. Daarmee gaf T. een nieuwe impuls aan de discussie over het relatief nieuwe spreekrecht in het strafproces. Criticus Frank Wieland en slachtofferadvocaat Sébas Diekstra reageren.
Gepensioneerd rechter Frank Wieland over Gökmen T.:
‘Het probleem is nu dat het slachtoffer tegen een lege stoel aanpraat.
‘Ik vind dit een buitengewoon pijnlijk proces. Het is niet wenselijk om de verdachte uit de zaal te moeten sturen, maar ik begrijp wel dat de rechter daartoe besluit. Het probleem is dat je dan als slachtoffer tegen een lege stoel aanpraat. Het andere uiterste is om hem in de zaal houden, en toe te laten dat hij de slachtoffers telkens tart en kwetst. Is dat wat je wilt met het spreekrecht?
‘Slachtoffers voelen zich hopelijk opgelucht, maar in dit geval, als de verdachte schijnbaar geniet van de getuigenissen, lijken de frustraties en het verdriet alleen maar groter te worden. Moet je dan een slachtoffer afraden om gebruik te maken van het spreekrecht? Dat is niet aan mij.
‘Het voordeel van de manier waarop het nu gaat, is dat de hele samenleving kan zien dat Gökmen T. een idioot is. Anderzijds geeft dat ook weer te denken over zijn toerekeningsvatbaarheid. Het liefst zou je hem veroordelen tot levenslang, maar als hij inderdaad verminderd toerekeningsvatbaar wordt geacht, zoals het Pieter Baan Centrum al heeft beoordeeld, is tbs ook een serieuze optie, gecombineerd met een celstraf.
‘Net als in de Holleeder-zaak (die Wieland als rechter voorzat, red.) is er een dag lang spreekrecht bij Gökmen T. Prima, je moet ruim baan geven aan slachtoffers. Die tijd is ingeruimd bij dit soort grote zaken. Ik heb alleen mijn vraagtekens bij het spreekrecht in doorsnee-strafzittingen.
